KEYİAD (Keşanlı Yönetici ve İş Adamları Derneği)’ın, 19 Aralık 2019 Perşembe günü İstanbul’da gerçekleştirdiği “KEYİAD 2020 Trakya İş Dünyası Buluşması”na katılan CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Parti Sözcüsü Faik Öztrak, burada yaptığı konuşmada; Türkiye ekonomisi, borçlanma, faiz, yatırım, işsizlik konularına değinerek, 2020 yılına dair ekonomik beklentileri değerlendirdi.
2020 yılında Türkiye’yi bekleyen ekonomik risklere değinen Öztrak, Libya’ya asker göndermenin de bu riskler kapsamında olduğunu belirterek şunları söyledi:
“Bir başka önemli konu; başımızda Suriye vardı şimdi bir de Libya var. Libya’ya asker gönderme meselesi.. İlk baktığımızda, Akdeniz kuşağında olan biten bu çerçevede orayı korumak için asker gönderelim derken.. biraz altını kaşıdığımızda, yine iktidarın ideolojik saplantıları çıkıyor. Libya’daki yönetim ihvan.. sonunda Yemen Türk Ordusu’nu, Libya çöllerinde kırdırmanın ne anlamı var. Biz böyle her ülkenin iç işlerine karışacak mıyız? Anladık Suriye sınır güvenliğimiz, Türk Ordusu sınır güvenliğimizi korumak zorunda, buna biz de evet diyoruz. Ama ta Libya’ya gidip Libya’daki hükümeti korumak meselesi Türkiye için çok büyük risktir. Türk askeri için çok büyük risktir. Beka meselesiymiş. Her şey beka meselesi bunlara göre.. Nerede sıkışırlarsa beka diyorlar.. ama gerçekte Türkiye’nin bekasını tehlikeye düşürüyorlar.”
Sosyal sıkıntıları arttıracak işsizlik sorununun da aşılması gerektiğine vurgu yapan Öztrak, Türkiye’nin bazı konularda önemli potansiyele sahip olduğunu belirterek şöyle dedi; “Çok ciddi yapısal üstünlüklerimiz var. Küresel katma değer zincirlerinde kendine yer bulmuş birçok şirketimiz var. Dünyanın her yerinde ter döken girişimcilerimiz var. Uyum kabiliyeti yüksek, dinamik bir iş gücümüz var.. Ve çok açık söyleyeyim, hiçbir ülkenin sahip olmadığı coğrafi bir avantajımız var.
Dört, dört buçuk saatlik uçuş mesafesinde, 56 tane ülkeye ulaşabiliyoruz. Dört buçuk saat de bir malı göndermek için son derece makul bir uçuş süresi ve maliyetlerinde çok yüksek olmaması gerekiyor. Bu 56 ülkenin toplam nüfusu 1.5 milyar. Yine bu 56 ülkenin oluşturduğu pazarın büyüklüğü 24 trilyon dolar. Bunu çok iyi kullanmamız lazım.”
“İyi ne varsa yarıya indi kötü ne varsa ikiye katlandı.”
Türkiye’nin, 2020 – 2023 yılları arasında dünyada ilk 20 ekonomi arasına girme hedefi olduğuna işaret eden Öztrak “Ama bugün 2014’ten sonra çıkarttığımız ilk planda 2023 hedeflerini revize ettik; GSYİH’da, ihracatta, ithalatta, diğer ne kadar önemli gösterge varsa hepsinde yarıya düşmüşüz. Bir tek yerde ikiye katladık. %5 dediğimiz bir şey vardı, %9,9 oldu. O da işsizlik. İyi ne varsa yarıya indi kötü ne varsa ikiye katlandı. Bu bize tek adam parti devletinin maliyetidir.” dedi.
“Yüksek faizli kredilerinizi hemen düşük faizle değiştirin.”
Yatırımcılara ve iş adamlarına yönelik tavsiyelerde bulunan Faik Öztrak, kriz dönemlerinin en doğru şekilde değerlendirilmesini gerektiğini hatırlatarak şöyle konuştu;
“Önümüzdeki dönemde dışarıdan para bulmanın maliyeti düşük olmaya devam edecek. Bu iyi bir şey.. ama diğer taraftan dövizle borçlanmanın da riski artmaya devam edecek. Düşük faizli belki borçlanabileceksiniz ama üzerinizde taşıdığınız kur riski çok yüksek olacak. Dolayısıyla benim tavsiyem, belki de ben bu işten hiç anlamam, sonuç itibarıyla bürokratlık yaptık, ama döviz kredisi kullanmayın. İçeride bir müddet faizler düşmeye devam edecek. O faizler düşerken, yüksek faizli kredilerinizi düşük faizli kredilerle değiştirebiliyorsanız, hemen değiştirin.
ABD, başta tekstil olmak üzere, belirli sektörlerde ithalatını Çin dışına taşıyor. Burada ABD pazarına girmeye gayret edelim. Ama ABD ile aramızdaki bu sıkıntılar, bu ilişkiyi iyi yönetememiz nedeniyle bir risk unsuru olabilir. Burada da dikkatli olmak gerekiyor.”
“Elinizde imkan varsa çok fazla borçlanmadan yatırım yapın”
“2020’nin ilk 6 ayında düşük baz etkisi yaşayacağız. 2019’un ilk 6 ayında büyüme, ithalat-ihracat çok düşük olduğu için 2020’nin ilk 6 ayında sanki çok hızlı büyüyormuşuz gibi gelecek bize, dikkatli olmak lazım. Özellikle benim tavsiyem; mevsimlik düzeltilmiş serilerde, bir önceki yıla göre değil, bir önceki döneme göre artış hızlarına bakın. Burada bir yavaşlama görüyorsanız dikkatli olmakta yarar var.
Elinizde imkan varsa, çok fazla borçlanmayacaksanız, yatırım yapın. Kriz her zaman fırsat demektir. Doğru yerde doğru pozisyonlar alabilirseniz buradan çok ciddi kazançlar sağlayarak da çıkabilirsiniz.
Yine elinizde imkan varsa bu e-ticaret, dijital ekonomi gibi alanlarda gayret göstermek lazım. İhracat pazarlarını çeşitlendirmek tabi ki önemli.”
“2020 de, 2018 ve 2019 gibi elimizdekini korumamız gereken bir yıl olacak”
“2020’nin, tıpkı 2018 ve 2019’da olduğu gibi biraz daha eldekileri korumaya çalışacağınız, biraz daha defansif olduğunuz bir yıl olarak devam etmesi gerekiyor gibi gözüküyor. Ancak, ileriye yönelik fırsatlara da bir bakmak lazım. Bunları bulduğunuzda da değerlendirmekten kaçınmayın.”